پژوهشگر ارشد رصدخانه مهاجرت ایران با اشاره به موضوع مهاجرت گفت: بر اساس شاخص‌های پیشینی، کشور به زودی و بحران مهاجرت مواجه خواهد شد.

به گزارش ستاد خبری نمایشگاه اینوتکس 2023، اشکان فراهانی، پژوهشگر ارشد در خانه مهاجرت در نشست بحران مهاجرت در ایران که در حاشیه این نمایشگاه و در رویداد فروم حکمرانی برگزار شد، گفت: مهاجرت در ایران در حال حاضر به بحران تبدیل شده است بحرانی که به زودی نیز تشدید خواهد شد. 

وی افزود: ایران ۲ میلیون مهاجر در جهان دارد که نسبت به جمعیت ۸۰ میلیونی عدد بالایی محسوب نمی شود. از طرفی رتبه ایران در مهاجرفرستی ۵۴ و در دانشجوفرستی ۱۷ است که اعداد و ارقام بالایی در جهان محسوب نمی شوند اما باید دانست تمام این اعداد و ارقام بر مبنای شاخص های پسنگر تهیه شده اند و آمار مهاجرت کشور عموماً مربوط به قبل از دو سال گذشته است. 

فراهانی ادامه داد: توجه به شاخص های پیشنگر امری ضروری در حوزه مهاجرت است. اگر کشور روی آمارها و شاخص‌های پسنگر متمرکز شود، همواره بحران را بعد از وقوع لمس خواهد کرد. به عنوان نمونه از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ نرخ مهاجرت دانشجویان ایرانی همواره رشد داشته تا جایی که در سال ۲۰۲۰ از میانگین جهانی هم بیشتر بود. علاوه بر آن، میل به مهاجرت نیز به عنوان یک شاخص پیشنگر نقش بسزایی در بحران مهاجرت در ایران دارد.

وی یادآور شد: طبق آمار رسمی و با یک تحقیق علمی مشخص شد میل به مهاجرت در بین افراد تاثیرگذار ایرانی در حوزه های مختلف سلامت، علم، فناوری و کارآفرینی و همچنین استارتاپ ها، در کمترین حوزه، حداقل ۳۰ درصد است. اگر قبول کنیم که میل به مهاجرت با خود مهاجرت همبستگی دارد، باید دانست که به زودی مسئله مهاجرت در ایران به صورت فزاینده، بحران بزرگی را در کشور ایجاد خواهد کرد.

وی ادامه داد: در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با ۲۰۲۲ در برخی شاخص ها مثل توانمندسازی و مهارت افزایی دانشگاهیان، کشور عملکرد بسیار مطلوبی داشته و حتی از میانگین قبلی فراتر رفته است اما در بخش نگهداشت و جذب به هیچ عنوان نتوانسته اقدام مثبتی را انجام دهد تا جایی که در این حوزه ایران حتی از کشورهای عربی منطقه نیز رتبه پایین تری دارد. در حالیکه همه کشورها حتی کشورهای عربی توسعه نیافته مانند کویت و مصر، روی موضوع جذب تمرکز کرده‌اند، در ایران، عملکرد دو سال نشان می‌دهد که کشور نه تنها در نگه داشت نیروی انسانی متخصص مطلوب عمل نکرده بلکه بخش زیادی از این افراد از کشور مهاجرت کرده اند.

وی با بیان اینکه ایران در شاخص نوآوری رشد بسیار خوبی را تجربه کرده، تاکید کرد: در حوزه نوآوری اقتصاد، نیروی انسانی پیشران است و این یعنی نگهداشت و توسعه سرمایه انسانی، امری ضروری در این حوزه محسوب می‌شود. با این حال متاسفانه در این حوزه، کشور نتوانسته به دستاورد خوبی برسد تا جایی که در یک بازه زمانی چهار ساله که دو سال آن مقارن با درگیری جهان با کرونا بود، بیش از ۲۰۰۰ کارآفرین ایرانی در حوزه استارتاپ‌ها به بریتانیا و کانادا مهاجرت کردند که تعداد زیادی از این افراد در بالاترین کیفیت و استانداردهای جهانی قرار داشته اند. این اعداد نشان می‌دهد ایران به زودی با بحران تشدید شده مهاجرت مواجه خواهد شد.